…en een kettingreactie veroorzaken
Zoals beloofd in mijn vorige blog, waarbij ik jullie de 7 hindernissen bij verandering heb laten zien, vind je hierbij deel 2 van de samenvatting van het boek “Ontketen vernieuwing!” van Arend Ardon.
Welke elementen zijn nou bepalend voor jou als veranderaar om met je collega’s echt die beweging in jullie organisatie in te kunnen zetten?
VERBINDEND PERSPECTIEF: WIE DOET ER MEE?
Als je altijd urgentie nodig hebt om te kunnen veranderen, ben je altijd reactief (en dus nogal laat). Eerder zagen we al iets over een sense of belonging. Een SOB raakt aan verbinding en verlangen, het is een positief perspectief. Niet een SMART onderbouwde doelstelling, maar iets waarvoor je warmloopt, waar je bij wilt horen en wat raakt aan je (vak)trots. Moeten we dat dan niet meer doen, SMART? Nee, want er kunnen situaties zijn waarbij het heel nuttig is dat je volgens een vaste aanpak met een goede onderbouwing werkt. Maar als je iets wilt bereiken wat veel mooier /leuker /eigentijdser is dan wat we nu doen, dan durf te dromen!
Waar geloof je in. En hoe zou je dat formuleren? Dat is je verbindend perspectief op de toekomst. Let op: een verbindend perspectief kan nooit worden opgelegd (daar verschilt het dus van een smart geformuleerd doel. Een verbindend perspectief houdt zich niet aan organisatiestructuur en kan zelfs over organisatiegrenzen heen gaan.
RICHTINGGEVEND, NIET HET EINDPUNT
Een verbindend perspectief is niet een eindpunt, maar een richtinggevend kompas voor het handelen. Het begint nú en is daarmee ook het vertrekpunt. Iedere stap die je zet is een bevestiging van het huidige of een beweging naar het nieuwe. Niet: dit is het plan en dat gaan we uitvoeren. Maar: laten we actief op pad gaan en iedere stap toetsen aan de richting. Hier en nu maken we de toekomst. Doe meteen B. Het helpt als je een goed verhaal hebt. Let wel, een verhaal en geen plan!
Het blootstellen van de ander aan een nieuw perspectief kan hem ervan bewust maken dat de huidige situatie blijkbaar sneller, beter, leuker of goedkoper kan. Welke route je ook kiest, de kans dat je de snaar van de ander raakt is groter als je hem benadert in zijn taal en vanuit zijn belevingswereld.
Laat jargon dus achterwege. Maar zelfs dan behoort het tot de mogelijkheden dat de ander jouw gevoel van belonging niet blijkt te delen.
BEELDBEPALEND: OPEN DE DEUR NAAR WAT ER ZICH AFSPEELT
Mensen lopen vaak al met allerlei ideeën en initiatieven rond, over hoe het beter/makkelijker/mooier kan. Het is niet zo dat er nu 0,0 innovatie is en over x tijd 100 innovatie. Mensen delen al met elkaar frustraties over vertragende procedures en bureaucratie. Ze proberen al nieuwe dingen uit, in het klein. Het wordt mogelijk niet gezien of zij voelen niet de ruimte om er actie aan te verbinden. Wees voor dit soort vuurtjes een blaasbalg. Dus niet alleen zenden, maar ook ophalen. Bijf nieuwsgierig!
SAMENBINDEND: HOE ZIT DE ANDER ERIN
Een verbindend perspectief is niet een doel dat door een of meerdere mensen voor anderen wordt bedacht. Het ontstaat bij iemand die daar inspirerend over vertelt of gewoon beging. Of het begint bij een aantal die elkaar vinden rondom een thema of uitdaging (zo willen we het niet langer, het moet toch anders kunnen, wat als we gewoon beginnen). Geen instructies. En als je er (nog) niet in gelooft, doe je (nog) niet mee. Het breidt vanzelf uit.
Een verandering kan pas geslaagd worden genoemd als de ander zich eraan heeft kunnen verbinden: als hij de verandering begrijpt, als hij bereid is om het gedrag te tonen dat erbij hoort en als hij erbij wil horen.
Ze zien dat zij zelf degene zijn die aan zet zijn om hem tot leven te wekken, maar zijn nog zoekende naar wat het voor hen betekent en wat ze te doen staat. Wat hier goed werkt is het stellen van vragen om de ander zelf naar de antwoorden te laten zoeken die passen bij zijn situatie. Ook het aanboren van kennis- en informatiebronnen kan prima werken. Als je je bij mensen “in zelfonderzoek” echter directief opstelt of overmatig antwoorden blijft zenden, zal de reflectie die er was, wegvallen.
BETEKENISVOL
Betekenis komt van binnenuit. Je voelt dat het klopt, dat iets zinvol is en bijdraagt. Als mensen zien dat het betekenis heeft, biedt het hun de mogelijkheid positief te kiezen. En kiezen en verantwoordelijkheid voelen zijn direct met elkaar verbonden. Het komt van binnenuit en wordt niet van buitenaf opgelegd. Daarmee heeft het een veel duurzamer effect op de motivatie en inzet dan externe druk.
Soms moet je op zoek naar die betekenis, door te reflecteren op wat je altijd deed en of dat nog past
KlANTGERICHT: KOPPELEN AAN BESTAANSRECHT
Uiteindelijk gaat het om de waarde die je voor je “klanten” wilt genereren. Beter, mooier/toekomstgericht werk en ondersteuning van collega’s om het zelf te kunnen doen. De meeste professionals staan in hun vak voor hun klanten. Alle poespas eromheen levert vaak gedoe, frustratie, desinteresse en energieverlies op…
Let op: bestaansrecht is niet gelijk aan missie/visie en dat soort kreten!
BEWEGING VERSPREIDEN ALS EEN VIRUS
Veranderen gaat ook over de verre anderen. Je hoeft het niet allemaal alleen te doen. Het gaat om het ontsteken van vuurtjes (en dan is het ook niet erg als er eentje eens geen vlam vat, dan ga jij (of de anderen) iets nieuws proberen. Nu lijkt dit hiërarchisch, maar wellicht zitten er hele andere sociale constructen tussen de verschillende poppetjes en kom je tot een structuur zoals we die eerder zagen.
Als je alle collega’s in je organisatie de vraag stelt: Op wie let je vooral om in te schatten hoe serieus je een veranderinitiatief wilt nemen, hoe zien dan de onderlinge relaties eruit en in welke mate komt dit (nog) overeen met het organigram?
Bekende voorbeeld is de koffieautomaat. De gesprekken op de gang. De gesprekken op het toilet.
Begin heel dicht bij jezelf. Verandering vraagt om persoonlijke moed.
BEGIN GEWOON
“Beweging ontstaat niet door overtuigen, maar door kopiëren” (Arend Ardon). Dus wat houdt je tegen?
Het helpt als je boodschap:
- pakkend is (vermijd het veranderjargon, gebruik “Stel je voor of hoe gaaf zou het zijn als…);
- een beperkt risico kent om in te stappen (je hoeft niet meteen in de schijnwerpers mee te doen);
- gemakkelijk is (De P van praktisch);
- plezier oplevert (fun makes it run). Denk aan creatieve werkvormen, hackatons, gaming etc. ;
- afwijkend van vorm is (vergadering in de aula, persoonlijke uitnodiging, vlog);
Wil je na het lezen van deze blog meer weten over deze aanpak? Neem gerust contact met me op, ik vertel je er graag meer over!
